Er zijn de afgelopen jaren wereldwijd honderden artikelen en rapporten gepubliceerd over de IS-vrouwen en hun kinderen. Hieronder staan enkele van de meest recente en belangrijke artikelen. Het is een selectie van artikelen die al eerder werden geplaatst op de pagina Laatste Nieuws. Ook vermeld is het boek Kalifaatontvluchters; het enige boek dat tot nu toe over dit onderwerp geschreven is.
The Challenge of Foreign Fighters: Repatriating and Prosecuting ISIS Detainees
Middle East Institute, 27 januari 2021
Veel van de uitreizigers uit westerse landen in 2013 behoorden tot minderheidsgroepen die zich in eigen land gediscrimineerd voelden. Nu hun thuislanden weigeren hen terug te nemen, neemt dit gevoel van discriminatie verder toe. Sommige westerse landen ontnemen ex IS-aanhangers zelfs hun nationaliteit en dumpen hen in landen waar ze nog nooit geweest zijn. Dit beleid versterkt het gevoel bij deze mensen dat ze nergens gewenst zijn. De schrijfster Vera Mironova pleit voor snel terughalen van de gevangen naar hun thuislanden om te voorkomen dat ze ontsnappen en uit het zicht raken van de veiligheidsdiensten. Zij vreest dat weigering van westerse landen om hun burgers terug te halen zal leiden tot verdere radicalisering.
In de Syrische kampen hebben moeders minstens $ 300-500/maand extra nodig om voldoende voedsel voor zichzelf en hun kinderen te kunnen kopen. Vrouwen die openlijk hun steun aan IS blijven betuigen, krijgen van IS per maand $ 1000-2000. Vrouwen die zich gedistantieerd hebben van IS zijn afhankelijk van geldzendingen van familie in de thuislanden.
Europa heeft nu zijn eigen Guantanamo Bay
Een handzame samenvatting door Vice News van het 72 pagina’s tellende “Guantanamo rapport” dat gepubliceerd op 25 november 2020. Het artikel laat een Franse vader aan het woord die 4 kleinkinderen heeft in kamp Roj. De Franse regering stond in 2019 op het punt alle vrouwen en kinderen terug te halen, maar liet het plan varen toen uit peilingen bleek dat hiervoor geen draagvlak was onder de bevolking. Nu wordt er van geval tot geval bekeken welke kinderen er het slechtst aan toe zijn, en worden er slechts sporadisch kinderen opgehaald.
Hoog tijd voor serieuze aandacht voor IS-vrouwen en hun kinderen
Nederland is geen voorstander van actieve repatriëring. Het heeft vorig jaar nog getracht een internationaal tribunaal op te richten, wat tot op heden niet is gelukt. De Koerden hebben onlangs geopperd om de buitenlandse IS-strijders lokaal te berechten, maar dit is problematisch omdat de Koerden geen internationaal-rechtelijk erkende staat hebben. Maar hoe langer de IS-vrouwen en hun kinderen in de kampen blijven, des te groter de kans dat ze nog verder radicaliseren. Of ze ontsnappen met of zonder financiële steun van familieleden in Nederland. Het wordt tijd dat Nederland het heft in eigen handen neemt. Het moet zich actief inzetten voor repatriëring en het kaf van het koren scheiden. Laat Nederland IS-vrouwen hier vervolgen die betrokken zijn bij het plegen van terroristische en mogelijkerwijs internationale misdrijven. Maar biedt de kinderen die slachtoffers zijn de nodige zorg en bereidt hen voor op re-integratie in de samenleving.
Ook beschikbaar als pdf voor degene die geen NRC abonnement heeft
Europe’s Guantanamo: The indefinite detention of European women and children in North East Syria
Rights & Security International, 25 november 2020
Een uitgebreid rapport waarin de condities beschreven waaronder Europese IS-vrouwen en kinderen voor onbepaalde tijd gevangen gehouden worden, zonder dat er sprake is van een formele beschuldiging. Het rapport concludeert dat de situatie van de IS-vrouwen en kinderen in Syrië vergelijkbaar is met die van de Irakese gevangenen indertijd op de Amerikaanse basis Guantanamo Bay. Op deze onwettige detentie is indertijd felle kritiek geleverd door de West-Europese landen, maar nu doen wij met de IS-vrouwen en kinderen precies hetzelfde. Saillant detail is dat de Amerikanen hun IS-gevangenen intussen al wel hebben opgehaald uit Syrië, en dat zij ons nu dringend vragen hetzelfde te doen.
Het rapport bevat een gedetailleerde beschrijving van de ellende in de kampen al-Hol en Roj; de tekorten aan voedsel, water en medicijnen, de ziektes en sterfgevallen onder vrouwen en kinderen, en het brute optreden van de bewakers.
Voor een samenvatting van het 72 pagina’s tellende rapport, zie artikel van Middle East Eye van 25 november.
European families stranded in northeastern Syria must be repatriated
Middle East Eye, 26 oktober 2020
Meer dan 200 Europese en Amerikaanse academici, waaronder 22 uit Nederland, vragen de Europese landen in een open brief onmiddellijk actie te ondernemen om hun burgers uit Syrië te repatriëren. Er bevinden zich nu nog 400 Europese volwassenen en 700 kinderen in de Syrische kampen. Koerdische autoriteiten hebben westerse landen al vele malen gevraagd hun onderdanen terug te halen. De vierkante weigering daartoe van de Europese landen getuigt van een toenemende gebrek aan rechtvaardigheid en elementaire menselijke waarden. Volgens veiligheidsdiensten leidt dit tot een diepe wrok bij de gevangen jegens hun thuisland en het risico van vergelding.
Wat te doen met kalifaatkinderen? Leeuwenwelpen in de kou
Groene Amsterdammer, 14 oktober 2020
Inzamelingsacties via sociale media zorgden voor het geld, waarna tal van Europese IS-vrouwen erin zijn geslaagd zich uit de kampen in Koerdisch Syrië te laten smokkelen. Ze willen naar Turkije, maar door de coronacrisis zit de grens dicht. De ontsnappingen brengen opnieuw onder de aandacht dat er een oplossing moet komen voor de circa elfduizend buitenlandse vrouwen en kinderen uit 62 landen die na de val van het IS-kalifaat vastzitten in twee uitgedijde kampen in het Koerdische deel van Syrië. De situatie is er slecht, met tekorten aan alles, vooral voedsel. In augustus meldde de VN-kinderorganisatie UNICEF dat binnen enkele dagen acht kinderen waren gestorven. Ondervoeding, geweld en ziekte hebben in de afgelopen twee jaar aan zeker 240 kinderen het leven gekost. ‘Wie er verstand van heeft is voor repatriëring’, zegt advocaat Elpiniki Kolokatsi, wier gelijknamige kantoor samen met andere advocaten de belangen behartigt van 23 Nederlandse vrouwen en 56 kinderen. En ze somt op: ‘De AIVD meent dat gecontroleerd terughalen minder gevaarlijk is dan hen daar laten zitten. Defence for Children is voor, net als de Kinderombudsvrouw. De VN en de Amerikanen zijn voor.’
Amerikaanse generaal wil IS-kinderen afleveren in thuislanden
Stars and Stripes, 13 aug 2020
De hoogste generaal van de Amerikaanse strijdkrachten in het Midden-Oosten, Kenneth McKenzie, is zeer bezorgd dat het overbevolkte vluchtelingenkamp al-Hol in Syrië een broedplaats wordt voor toekomstige terroristen. Hij dringt er bij de bondgenoten op aan om hun burgers, en speciaal de kinderen, terug te halen omdat ze anders door de afgrijselijke condities in het kamp gevaar lopen te radicaliseren. Hij waarschuwt dat zonder ingrijpen en maatregelen om de kinderen te de-radicaliseren, de VS en zijn bondgenoten over 10-15 jaar waarschijnlijk moeten vechten tegen de kinderen van al-Hol.
Volgens de generaal is het kamp al-Hol met zijn 70.000 vrouwen en kinderen “een van de ergste plaatsen op de wereld”. Hij verklaart dat het Amerikaanse leger bereid is de vrouwen en kinderen terug te brengen naar hun thuislanden wanneer die bereid zijn hen te accepteren. “Ik wil met plezier de middelen beschikbaar stellen om hen verplaatsen. Ik kan ze op veilige en transparante wijze naar iedere plaats op de wereld brengen”.
De generaal veegt hiermee de Nederlandse bezwaren van tafel tegen het ophalen van de kinderen. Onze regering verzet zich tegen terughalen vanwege veiligheidsrisico’s voor Nederlandse hulpverleners. Bovendien wil Nederland dat eerst de moeders berecht worden in de regio. Omdat hierop nog geen enkel zicht is, betekent dit dat de kinderen nog jarenlang in de kampen moeten blijven, met de gevolgen die McKenzie schetst.
Het leven in het kamp al-Hol
Middel East Institute, 9 juli 2020
Dit uitgebreide rapport van een vooraanstaand Amerikaanse instituut beschrijft o.a. hoe vrouwen op verschillende manier het kamp al-Hol kunnen ontvluchten. Dit gebeurt voornamelijk met financiële steun van de IS-leiding die zich schuil houdt in Idlib. Om de gunst van de IS-leiding te verwerven, doen de vrouwen in het kamp alle moeite om zich op sociale media als fervente IS-aanhangers te profileren, terwijl ze dat in werkelijkheid vaak niet meer zijn. Vrouwen die geld ontvangen van IS beschuldigen andere vrouwen in het kamp van een gebrek aan geloof om op die manier het geld van IS niet met andere vrouwen te hoeven delen.
Can We Repatriate the ISIS Children?
HomelandSecurity Today, 9 juli 2020
Een zeer uitgebreid rapport op de website van de Amerikaanse veiligheidsorganisatie Homeland Security. Het rapport komt tot de conclusie dat het noodzakelijk is om alle IS-kinderen op systematische wijze te repatriëren, los van de publiciteit rond specifieke kinderen of moeders. Repatriëring is uit veiligheidsoogpunt de beste manier om te voorkomen dat deze kinderen de volgende generatie van militante jihadisten worden. Juridisch gezien zijn de moederlanden schuldig aan de verwaarlozing of zelf mishandeling van de kinderen door ze in barre omstandigheden te laten zitten waar ze blootstaan aan misbruik, ziekte en bombardementen. Vanuit moreel en humanitair gezichtspunt is het niet terughalen van deze kinderen een schending van hun fundamentele recht op bescherming en zorg. Alle experts zijn het daarover eens, maar de politieke angst om te handelen blijkt zwaarder te wegen.
ISIS-kinderen NSB-kroost van nu
Nederlands Dagblad, 17 januari 2020
Oud-politietopman Kees Sietsma (74) maakt zich ernstige zorgen over de situatie van de IS-kinderen in Syrië. Hij doet met klem een beroep op de Nederlandse regering om snel in te grijpen. ‘Ik zeg: bevrijd Nederlandse ISIS-kinderen uit die kampen en neem hun moeders mee naar Nederland, als dat in het belang is van de kinderen. De moeders moeten worden berecht’. Hij komt tot de conclusie dat de huidige lijn van het kabinet nauwelijks menswaardig is te noemen. ‘Onmenselijk, en bovendien geen enkele oplossing voor deze kinderen noch voor de staatsveiligheid.’ ‘Onbegrijpelijk’, noemt Sietsma het, dat de regering de analyse van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) naast zich neerlegt. Die pleit, evenals Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer, op basis van gedegen feitenonderzoek voor het terughalen van jonge kinderen voordat ze totaal geïndoctrineerd zijn door een gewelddadige ideologie.
Kalifaatontvluchters
Marion van San, november 2019
Het enige boek dat tot nu toe verschenen is over vrouwen die teruggekeerd zijn uit het kalifaat. Marion van San is onderzoekster aan de Erasmus Universiteit en zij heeft jarenlang persoonlijke contacten onderhouden met Nederlandse en Belgische vrouwen die in Syrië gevangen zaten. Zij beschrijft het verhaal van de families die hun kinderen kwijtraakten aan de ideologie van IS. Daarnaast wordt ingegaan op het relaas van mannen en vrouwen die zich aansloten bij de gewapende strijd, maar die uiteindelijk besloten terug te keren naar de landen die ze eerder hadden uitgespuwd.
Prometheus, 304 pagina’s, ISBN:9789044638981